Konserle körfez temizlemek – YAVUZ DONAT

İzmir’in kurtuluşunun dört gün sonrası… Edirne Milletvekili Şeref Bey (Mehmet Şerafettin Aykut), TBMM Başkanlığı‘na kanun teklifi sunuyor:

“İzmir’in adı, Güzel İzmir olsun.” Teklif…

Meclis İçişleri Komisyonu’na gönderiliyor… 18 Eylül 1922.

21 Eylül… “Teklifin gündeme alınmasına” karar veriliyor.

Sonra… Gündem yoğun… Araya başka konular giriyor.

Kentin adı, İzmir olarak kalıyor.

Güzel İzmir… Büyük Atatürk‘ün modern Türkiye’sinin Batı’ya açılan penceresi İzmir… Ege’nin incisi İzmir… Bugün kirlilikle boğuşuyor.

Körfezin kirliliği ve kötü kokusuyla.

***

SÜREÇ NASIL İŞLEDİ?

Yazmazsak olmaz… Herkesin bilmesi şart.

Tahir Büyükakın, TÜBİTAK ve üniversite uzmanlarının hazırladığı… “Körfez nasıl temizlenir?” başlıklı eylem planını aldı ve… Ankara’nın yolunu tuttu.

İstikamet… Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı… Bakan Murat Kurum (Bakanlığının ilk dönemi).

– İzmit Körfezi’ni temizleyeceğim… Ama… Belediye olarak tek başımıza altından kalkamayız.

Bakanlık… Eylem planını inceledi. Operasyon büyük… Külliye’nin de bilgisi, ilgisi, dest eği şart. Konu… Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan‘a anlatıldı. Sonuç… Ve karar:

Üçlü protokol imzalandı:

1. Cumhurbaşkanlığı… Strateji ve Bütçe Başkanlığı.

2. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı.

3. Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanlığı.

***

İŞBİRLİĞİ

İzmit Körfezi temizleniyor… İki yıl dolmak üzere.

Kaynak, üç yerden… Eşit olarak:

Cumhurbaşkanlığı… Bakanlık… Ve Büyükşehir Belediyesi.

Kocaeli Üniversitesi, çalışmanın her aşamasında devrede.

Dün… 13 Kasım 2024 Çarşamba günü itibarıyla… İzmit Körfezi’nde, deniz dibinden bir milyon ton çamur çıkarıldı.

Hedef 8.5 milyon ton… Yol uzun… Ama… Başkan Büyükakın’ın söylemiyle, “Ya başarılacak ya da başarılacak… Başka yolu yok.”

***

SUÇLU ARANIYOR

Koskoca Türkiye için İzmir Körfezi’ni temizlemek çok mu zor?

İstanbul’da… Haliç temizlendi… Pislikten, dip çamurundan, kötü kokudan eser yok.

İstanbul’da başarılan temizlik neden İzmir’de yapılamıyor?

Suç kimde, günah kimde?

***

BÜYÜK OPERASYON

Dikkat! Dikkat! İzmit Körfezi’nin dibinde, 650 futbol sahası büyüklüğündeki bir alanın… Çamuru çıkarılıyor.

Dragger… Dip çamurunu, elektrik süpürgesi misali, vakumla çeken ve borularla karaya pompalayan bir gemi… Sürekli çalışıyor. Karaya çıkarılan çamur… 15×30 metre boyutlarındaki geotekstil tüplere depolanıyor.

Suyu süzülüyor… Temizleniyor.

Ve… Temiz su denize veriliyor. Çamur ise 15 kilometre ilerideki bölgeye taşınıyor… Depolanıyor.

***

KOCAELİ’NDE… ÇEVRE DESTANI YAZILIYOR

Türkiye’nin en kalabalık onuncu şehri… Sanayi kenti.

İstanbul, Ankara, İzmir ve Bursa’dan sonra… Ekonomik olarak en gelişmiş yer.

Ülkenin en büyük liman kenti… 37 liman ve iskele. Yılda 12 bin gemi hareketi. 14 Organize Sanayi Bölgesi.

Türkiye’deki en büyük 500 sanayi kuruluşunun 84’ü burada… TÜPRAŞ… Ford… Hyundai… Şişe Cam… Aygaz.

Bu kadar sanayi atığının gerçekleştiği… Böyle bir şehirde… İzmit Körfezi temiz kalabilir mi? Mümkün mü? Seneler için o kadar kirletildi ki… Çevresi kokudan geçilmez hâldeydi.

Şimdi… İzmit Körfezi temizleniyor… Büyük operasyon.

Kocaeli yapıyor da… İzmir neden yapamıyor?

***

KÖRFEZİN… ÇAMURU BİLE DEĞERLİ

Çarşamba… Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Büyükakın’a soruyoruz: “Bu kadar dip çamuru ne olacak?” Başkan’dan yanıt: “Elbette değerlendirilecek… Çamur deyip geçmeyin… Çamur da bir değer.”

Yine… Önce bilim… Üniversite… TÜBİTAK… Uzmanlar yine devrede.

1. Eski taş ocakları alanına çamur serilecek… Bölge ağaçlandırılacak… Hem taş ocağının çirkin görüntüsü ortadan kalkacak… Hem de yemyeşil bir şehir ormanı doğacak.

2. Bazı katkı maddeleriyle… Dip çamurundan fren balatası yapılacak.

3. Yine bazı katkı malzemeleri takviyesiyle… Çamur, seramik sektörü için ideal hammadde.

4. Çamur, kırmızı tuğla için de uygun.

5. Geriye kalan çamura belediyenin ihtiyacı var… Kaldırım taşı haline getirilecek.

***

BİLİM OLMADAN ASLA

Tahir Büyükakın… Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı seçilince… 31 Mart 2019… İlk işi, TÜBİTAK’ın kapısını çalmak oldu:

“İzmit Körfezi’ni temizleyeceğim… Sizin desteğinize ihtiyacım var… Bilimsel destek.”

Belediye… TÜBİTAK… Kocaeli Üniversitesi… Uzmanlar… 3 yıl boyunca çalıştılar.

Dünyadaki diğer şehirlerde yaşanan benzer sorunlar nasıl aşılmış? Kanada’da neler yapılmış? Araştırdılar.

Ve sonra… Düğmeye basıldı… İzmit Körfezi’nde asrın temizliği başladı.

***

YARIN… VAN DESTANI

Deniz… Körfez… Dip çamuru temizliğinde tek örnek Kocaeli değil.

Van Gölü‘nde… Bölge insanı “Deniz” diyor… Dip çamuru temizliği yapılıyor… Yine asrın temizliği.

Kocaeli… İzmir’e 450 kilometre… İzmit Körfezi temizliğinden İzmir’in haberi yok.

Van… İzmir’e 1780 kilometre… Van destanından, İzmir’in hiç mi hiç haberi yok.

Van‘da… Büyük temizlik… Ve daha ötesi… Yarın.